baner
home exercises theme

Pętle

While

Pętla while służy do wielokrotnego wykonywania bloku kodu, dopóki warunek pętli jest prawdziwy.

Składnia pętli while:

while (warunek) {
	// kod do wykonania
}

  1. Warunek: Przed każdą iteracją (powtórzeniem) pętla sprawdza warunek. Jeśli warunek jest prawdziwy, blok kodu wewnątrz pętli jest wykonywany. Jeśli warunek jest fałszywy, pętla kończy działanie.

  2. Kod do wykonania: Blok kodu wewnątrz pętli, który będzie wykonywany wielokrotnie, dopóki warunek będzie prawdziwy.

Przykład pętli while :

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
	int i = 1;

	// Pętla, która wypisuje liczy od 1 do 5
	while (i <= 5) {
		cout << i << " ";
		i++;
	}
	// Wypisze: 1 2 3 4 5

	return 0;
}

Wyjaśnienie:

  • Warunek: i <= 5 – pętla będzie wykonywana, dopóki zmienna i będzie mniejsza lub równa 5.

  • Kod do wykonania: cout << i << " "; – wypisuje wartość i, a następnie i++ zwiększa ją o 1 po każdej iteracji.

Zastosowanie:

Pętla while jest użyteczna, gdy chcesz, aby kod wykonywał się tak długo, jak spełniany jest określony warunek, ale nie masz wcześniej określonej liczby iteracji. Często stosuje się ją w przypadkach, gdy warunek zatrzymania pętli zależy od danych w czasie wykonywania programu (np. od wyników obliczeń, wczytywania danych czy interakcji użytkownika).

For

Funkcję for można traktować jako skróconą wersję pętli while, której używamy, gdy znamy z góry liczbę powtórzeń. W praktyce, pętla for składa się z trzech głównych części:

  1. Inicjalizacja — wykonywana tylko raz, przed rozpoczęciem pętli (np. przypisanie wartości do zmiennej).

  2. Warunek — sprawdzany przed każdym wykonaniem ciała pętli. Jeśli warunek jest prawdziwy, pętla działa, w przeciwnym razie przerywa działanie.

  3. Zwiększenie/Zmiana — wykonywana po każdym obiegu pętli (np. zwiększenie zmiennej i).

Składnia pętli for :

for (inicializacja; warunek; zmiana) {
	// kod do wykonania
}

Jak to wygląda w przypadku while:

Pętla while działa w podobny sposób, ale musisz ręcznie zadbać o inicjalizację, warunek i zmianę wartości zmiennej i.

Przykład z for:

Załóżmy, że chcemy zrobić to samo, co w poprzednim przykładzie – wypisać liczby od 1 do 5.

Używając for:

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
	for (int i = 1; i <= 5; i++) { // inicjalizacja: i = 1, warunek: i <= 5, zwiększenie: i++
		cout << i << " ";
	}
	
	return 0;
}

Podobieństwa i różnice:

  • Podobieństwa: Obie pętle wykonują tę samą operację — drukują liczby od 1 do 5.

  • Różnice: W pętli for wszystko jest zapisane w jednej linii, natomiast w while musimy osobno zadbać o inicjalizację, warunek i zmianę wartości.

Pętla for jest użyteczna, gdy dokładnie wiesz, ile razy chcesz wykonać pętlę, podczas gdy while jest bardziej ogólna i działa, dopóki warunek jest spełniony.

Do-while

Pętla do-while jest podobna do pętli while, ale z tą różnicą, że warunek sprawdzany jest po wykonaniu kodu wewnątrz pętli. Oznacza to, że blok kodu w pętli do-while zawsze wykona się przynajmniej raz, niezależnie od tego, czy warunek na początku był prawdziwy.

Składnia pętli do-while:

do {
	// kod do wykonania
} while (warunek);

  1. Kod do wykonania: Blok kodu wewnątrz pętli, który zostanie wykonany przynajmniej raz.

  2. Warunek: Po każdej iteracji pętli sprawdzany jest warunek. Jeśli jest prawdziwy, pętla powtarza się. Jeśli jest fałszywy, pętla kończy działanie.

Przykład pętli do-while :

#include <iostream>
using namespace std;

int main() {
	int i = 1;

	// Pętla, która wypisuje liczy od 1 do 5
	do {
		cout << i << " ";
		i++; // zwiększenie zmiennej i
	} while (i <= 5);
	// Wypisze: 1 2 3 4 5
}

Wyjaśnienie:

  • Kod do wykonania: cout << i << " "; – wypisuje wartość i, a następnie i++ zwiększa ją o 1.

  • Warunek: i <= 5 – pętla będzie się powtarzać, dopóki i będzie mniejsze lub równe 5.

Zastosowanie:

Pętla do-while jest użyteczna, gdy chcesz, aby kod w pętli wykonał się przynajmniej raz, zanim zostanie sprawdzony warunek (np. w przypadku, gdy trzeba wykonać jakąś akcję przed sprawdzeniem warunku). Może być stosowana w sytuacjach, gdzie oczekujesz, że wprowadzone zostaną dane, a sprawdzenie poprawności wprowadzenia nastąpi dopiero po pierwszej próbie.